کوک سنتور؛ آموزش 0 تا 100 در کوتاه ترین زمان

به عنوان یک نوازنده همیشه دلم می‌خواست زمان اجرا بهترین کوک سنتور را داشته باشم. قبل از اجرا همیشه با این مشکل دست به گریبان بودم که چرا صدای ساز مثل قبل نیست! این موضوع من را به شدت آزرده خاطر می‌کرد. بنابراین سعی کردم نحوه کوک صحیح را یک بار بصورت اصولی یاد بگیرم تا هزینه بی خود و بی جهت به کسی بابت تنظیم ساز ندهم.

دیالوگ بالا زبان خیلی از هنرجویان بوده است. همواره نوازندگان از کوک سنتور گله دارند که چرا به سادگی نمی‌توان کوک آن را به درستی تنظیم کرد. حقیقت آن است که سنتور از جمله سازهایی است که کوک آن دشوار است و زمان بیشتری نسبت به سایر سازها خواهد گرفت. از نظر فنی بسیاری از سیم‌های سنتور برای تنظیم نیاز به دقت بالا دارند. اگر به تازگی خرید سنتور کرده‌اید، پس احتمالاً نوازنده تازه کار هستید، هنگامی که اصول کوک را به درستی بدانید، می‌توانید ساز را با سرعت بیشتری کوک کنید. همچنین برای پخش در دستگاه‌های مختلف باید تنظیم سنتور را تغییر دهید، بنابراین تنظیم سنتور یک ضرورت مهم است. در این مطالب از سایت سنتور صادقی قصد داریم به معرفی کوک سنتور بپردازیم و آموزش 0 تا 100 آن را بصورت اصولی به شما یاد بدهیم. همراه ما باشید 🙂

کوک سنتور

سیم‌‌های سنتور از یک طرف به گوشی و از طرف دیگر به سیم گیر وصل می‌شوند. چینش سیم‌ها به طوری است که از روی خرک عبور کرده تا به درستی جای آن‌ها معلوم شود. در هر خرک 4 سیم وجود دارد که کوک‌شان دقیقاً یکسان است. هر خرک با یک نت نام گذاری شده و می‌تواند در دستگاه‌های مختلف تغییر نماید. به عبارتی کوک سنتور به وسیله خرک معرفی می‌شود.

قبل از کوک کردن سیم‌ها، موقعیت هر خرک باید درست باشد تا سیم‌ها بر روی نت صحیح خود کوک شوند. سنتوری که در دستگاه شور سل کوک شده باشد یکی از پرکاربردترین سازی است که هنرجویان مبتدی با این کوک شروع به نوازندگی کرده و از آن استفاده می‌کنند.

چرا کوک کردن سنتور سخت است؟

کوک کردن انواع سنتور به دو دلیل زیر می‌تواند مشکل ساز باشد:

1. وجود تعداد زیاد سیم‌ها؛ زیرا همانطور که در قسمت‌های قبل گفتیم سنتور دارای 72 سیم است و هر 4 سیم آن بر روی خرکی که عبور می‌کند باید هم صدا باشند!
2. موقعیت‌هایی که باعث سردرگمی هنرجو می‌شود و در نتیجه آنان را با حس عدم اعتماد به نفس مواجه می‌کند. این حس دیگر دل و دماغی را برای تنظیم و تغییر کوک سنتور باقی برای شان نخواهد گذاشت.

اصلاً نگران نباشید! در اینجا ما سعی می‌کنیم به بهترین نحو به شما آموزش کوک سنتور را در کم‌ترین زمان یاد دهیم! پس اگر به دنبال یادگیری هستید، قسمت‌های بعد را با دقت مطالعه کنید.

آموزش کوک سنتور

آموزش کوک کردن سنتور کمی پیچیده است اما اگر کمی حوصله به خرج دهید به راحتی می‌توانید ساز خود را در بهترین حالت تنظیم کنید. برای انجام کوک حتما نکات زیر را رعایت کرده و انجام دهید.

• اولین نکته برا کوک سنتور بایستی دُم یا ته مضراب را در دست گرفته و با آن را روی یکی از سیم‌ها نگه دارید و شروع به ضربه زدن به سیم کنید. حالا اگر مضراب دمه دست تان نبود می‌توانید با ناخون انگشت هم این کار را انجام دهید (این حرکت مال استاداس!).
• نکته دوم، باید برای شل یا سفت کردن سیم ها از وسیله ای بنام کلید کوک یا آچار کوک استفاده کنید. اگر سیم شل بود و می‌خواستید آن را سفت کنید بایستی آچار را رو به جلو حرکت دهید. برای سفت کردن سیم هم عکس آن یعنی آچار را به عقب حرکت دهید.
• نکته سوم این است که وقتی آچار را داخل گوشی می‌چرخانید مواظب باشید که سیم پاره نشود، حتی الامکان سرتان را کمی عقب نگه دارید تا اگر سیم به اشتباه پاره شد به صورت‌تان برخورد نکند.

در قسمت بعد آموزش کوک سنتور با گوشی را به شما خواهیم آموخت که به سادگی در سریع‌ترین زمان بدون هیچ تیونری ساز خود را فقط با موبایل خود تنظیم کنید

آموزش کوک سنتور با گوشی

خب، امیدواریم تا اینجای کار خسته نشده باشید! برای آموزش کوک سنتور با گوشی می‌توانید با دانلود برنامه Instrument tuner سنتور خود را به سادگی کوک کنید. فقط مراحلی که به شما می‌گوییم را با دقت انجام دهید تا کوک سنتور با تیونر برای‌تان مثل آب خوردن باشد. برای دانلود این برنامه اینجا کلیک کنید.

برای شروع برنامه می توانید از گزینه chromatic tuner استفاده کنید تا وارد تنظیم کوک ساز شوید.

همینطور که در عکس زیر می‌بینید این برنامه نت‌های ساز را بصورت A B C نشان می‌دهد برای اینکه این نوع نمایش را عوض کنیم باید به بخش تنظیمات و از منو display settings حالت نمایش را به DoReMi (Latin) تغییر بدهیم.

مرحله آخر می‌خواهیم یکی از خرک‌های سنتور را به وسیله تیونر کوک کنیم. مضراب را بر می‌داریم برای مثال روی خرک پنچم نت سی تنظیم را انجام می‌دهیم. یکی از سیم‌ها را به صدا در میاریم که ببینیم تیونر چه چیزی نشان می‌دهد. اگر عقربه تیونر سمت چپ عدد صفر بود به عبارتی عددی منفی بود یعنی سیم ما شل شده و باید آن را سفت‌تر بکنیم. اگر عقربه تیونر سمت عدد مثبت بود یعنی از صفر بیشتر باید سیم را به وسیله آچار شل کنیم.

با انجام مراحل بالا، به سادگی می‌توانید سنتور خود را تنظیم کنید. فقط به یاد داشته باشید وقتی بخواهید کوک سنتور با تیونر را انجام دهید نت سی بمل در این نرم افزار نمایش داده نمی‌شود به جای آن می‌توانید لا دیز را مبنای کار خود قرار دهید. همچنین وقتی لا کرن را بخواهید کوک کنید توجه کنید که نت‌تان بر روی لا باشد و عقربه تیونر عدد – 50 سنت را نشان دهد. این هم از آموزش کوک سنتور با نرم افزار!

انواع کوک سنتور

در قسمت قبل آموزش کوک سنتور با تیونر را یاد دادیم انواع کوک سنتور در دستگاه‌های مختلف فرق دارند. کوک سنتور یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که هر نوازنده‌ای باید آن را فرا گیرد تا بتواند به خوبی ساز خود را در دستگاه‌‌‌‌های مختلف کوک کند. ساز سنتور مجموعاً دارای 72 سیم است، بنابراین کوک کردن آن در مقایسه با سایر سازها مانند تار که 6 سیم دارد کمی دشوارتر خواهد بود. در قسمت بعد درباره تنظیم دستگاه‌های مختلف به شما خواهیم گفت. اصلاً نگرانی سختی کار نباشید! ما اینجاییم تا به سادگی نحوه کوک کردن سنتور را به شما یاد دهیم.

نحوه کوک سنتور در دستگاه های مختلف

اگر بخواهیم ساز را بر روی یک دستگاه بنوازیم اول بایستی کوک سنتور را هماهنگ با آن دستگاه تنظیم کنیم. کوک شور به عنوان دستگاه پایه شناخته شده است و با آن می‌توان بی‌شمار آوازهایی از جمله دشتی، بیات ترک، ابوعطا و … را به راحتی نواخت. در ادامه به معرفی نت‌های رایج برای نواختن بر روی سازهای مختلف سنتور می‌پردازیم. در ارسال کوک، نام یادداشت هر سلول را ارائه می‌دهیم که ممکن است در رنگ‌های زرد، سفید و پشت سلول متفاوت باشد و تعداد سلول‌ها از پایین به بالا متفاوت باشد.

دستگاه شور

• خرک اول: نت می کرن در سیم‌های زرد و سفید و پشت خرک تنظیم می‌شود
• خرک دوم: نت فا برای کلیه سیم‌ها
• خرک سوم: نت سل برای کلیه سیم‌ها
• خرک چهارم: نت لا کرن برای سیم‌های زرد و سفید و لا بمل سیم پشت خرک کوک می‌شود
• خرک پنجم: سی بمل برای کلیه سیم ها
• خرک ششم: نت دو برای همه سیم ها
• خرک هفتم: نت ر بکار برای سیم‌های سفید و پشت خرک و سیم زرد ر کرن
• خرک هشتم: نت می بمل برای همه سیم ها
• خرک نهم: نت فا برای همه سیم ها

دستگاه سه گاه

کوک در دستگاه سه گاه همانند دستگاه شور است با این تفاوت که کوک خرک هفتم سیم سفید هم باید کرن کوک شود. کوک سنتور در دستگاه سه گاه به این صورت است:

• خرک اول: نت می در هر سه پوزیسیون کرن کوک می‌شوند.
• خرک دوم: نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک سوم: نت سل هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک چهارم: نت لا سیم‌های زرد و سفید کرن و سیم‌های پشت خرک، بمل کوک می‌شوند.
• خرک پنجم: نت سی هر سه پوزیسیون بمل کوک می‌شوند.
• خرک ششم: نت دو هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک هفتم: نت  رِ در هر سه پوزیسیون کرن کوک می‌شوند.
• خرک هشتم: نت می هر سه پوزیسیون بمل کوک می‌شوند.
• خرک نهم: نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.

دستگاه چهارگاه

• خرک اول: نت می در هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک دوم: نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک سوم: نت سل هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک چهارم: نت لا سیم‌های زرد و سفید کرن و سیم‌های پشت خرک، بمل کوک می‌شوند.
• خرک پنجم: نت سی هر سه پوزیسیون بِکار کوک می‌شوند.
• خرک ششم: نت دو هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک هفتم: نت  رِ در هر سه پوزیسیون کرن کوک می‌شوند.
• خرک هشتم: نت می درسیم‌های زرد کرن و در سیم‌های سفید و پشت خرک بکار کوک می‌شوند.
• خرک نهم: نت فا سیم‌های زرد دیز و سیم‌های سفید و پشت خرک بکار کوک می‌شوند.

دستگاه نوا

• خرک اول: نت می در هر سه پوزیسیون کرن کوک می‌شوند.
• خرک دوم:  نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک سوم: نت سل هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند
• خرک چهارم: نت لا سیم‌های زرد و سفید کرن و سیم‌های پشت خرک، بمل کوک می‌شوند.
• خرک پنجم: نت سی هر سه پوزیسیون بمل کوک می‌شوند.
• خرک ششم: نت دو هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند
• خرک هفتم: نت ر سیم‌های زرد بکار و سیم‌های سفید و پشت خرک کرن کوک می‌شوند.
• خرک هشتم: نت می هر سه پوزیسیون بمل کوک می‌شوند.
• خرک نهم: نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.

دستگاه ماهور

• خرک اول: نت می در هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک دوم: نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک سوم: نت سل در هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک چهارم: نت لا سیم‌های زرد و سفید بکار و سیم‌های پشت خرک، بمل کوک می‌شوند برای کوک خرک چهارم نیاز است که خرک چهارم را کمی به سمت راست بکشیم تا بتوانیم سیم‌های سفید را بکار و پشت خرک را بمل کوک کنیم.
• خرک پنجم: نت سی هر سه پوزیسیون بمل کوک می‌شوند.
• خرک ششم: نت دو هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک هفتم: نت  رِ سیم‌های زرد بکار و سیم‌های سفید و پشت خرک کرن کوک می‌شوند.
• خرک هشتم: نت می هر سه پوزیسیون بمل کوک می‌شوند.
• خرک نهم: نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند .

دستگاه همایون

آواز اصفهان جزئی از دستگاه همایون است و دقیقا مانند دستگاه همایون کوک می‌شود. اگر بخواهیم آموزش کوک سنتور دستگاه همایون بدهیم، پس بصورت زیر عمل کنید:

• خرک اول: نت می سیم‌های زرد بکار و سیم‌های سفید و پشت خرک کرن کوک می‌شوند.
• خرک دوم: نت فاهر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک سوم: نت سل هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک چهارم: نت لا سیم‌های زرد و سفید کرن و سیم‌های پشت خرک، بمل کوک می‌شوند.
• خرک پنجم: نت سی هر سه پوزیسیون بِکار کوک می‌شوند.
• خرک ششم: نت دو هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک هفتم: نت  رِ در هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.
• خرک هشتم: نت می هر سه پوزیسیون بِمُل کوک می‌شوند.
• خرک نهم: نت فا هر سه پوزیسیون بکار کوک می‌شوند.

نتیجه گیری

در این مقاله سعی کردیم به شما آموزش کوک سنتور را یاد دهیم. گفتیم که تنظیم سنتور کمی سخت‌تر از سازهای دیگر می باشد به این دلیل که تعداد سیم‌های آن بسیار بیشتر است که این موضوع شاید هنرجو را از کوک کردن ساز منصرف کند! شاید کمی سخت یا حوصله سر بر باشد اما به هر حال اگر نوازنده هستید حتما باید نحوه تنظیم سنتور خود را به خوبی بلد باشید. به انتهای یکی از مقالات سایت مجموعه سنتور صادقی رسیدیم، امیدواریم با گفته‌های این مطلب بتوانید به مقصود خود برسید.

در صورت هرگونه پیشنهادات و سوالات پیرامون این مقاله، نظر خود را حتما کامنت کنید. ممنون از همراهی شما

سوالات متدوال