به نظرم تمامی واژه های تشکیل دهنده سنتور برای خود یک فلسفه جداگانه و جذابی دارند! از خود ساز سنتور گرفته تا اجزای آن مثل خرک‌ها، سیم‌ها و … ولی تا به حال به این فکر کردید که مضراب سنتور چیست؟ و چقدر وجود آن برای این ساز اهمیت دارد؟! در این مقاله از سایت سنتور صادقی به این می‌پردازیم که مضراب سنتور چیست. با ما همراه باشید
آنچه در این مقاله می‌خوانید
مضراب سنتور چیست؟
هر هنرجویی پس از خرید سنتور ممکن است با خود فکر کند مضراب سنتور چیست؟ و کاربرد آن برایش سوال باشد. اول از هرچیز اگر به طور تخصصی بگوییم مضراب سنتور چیست، باید رجوع کنیم به درس شیرین عربی!! کلمه ضرب اگر با اسم آلت بر وزن مِفعال صرف شود، مِضراب نام می‌گیرد. همانطور که مشخص است اسم آلت بر ابزار انجام فعل دلالت می‌کند پس می‌توان معنای دقیق مضراب را «ابزاری برای ضربه» دانست. اما قبل از اینکه دقیق بفهمیم مضراب سنتور چیست باید بدانیم چرا برای ساز سنتور بکار می‌رود. جواب در ماهیت این ساز نهفته است. سنتور در دسته سازهای زهی کوبه ای قرار دارد و برای به صدا درآمدن نیاز به ابزاری به نام مضراب خواهد داشت.
مضراب تشکیل شده از دو قطعه چوبی است که جهت لطیف شدن صدا در انتهای چوب‌ها نمدی می‌چسبانند. شاید با خود فکر کنید بدون مضراب هم می‌توان سنتور را همانند سازی مثل سه تار نواخت، اما در اشتباهید زیرا عملاً نواختن سنتور بدون مضراب امری غیر ممکن خواهد بود. تنها با استفاده از مضراب است که می توانید اصل جنس صدای جذاب ساز سنتور را گوش کنید.
فرقی ندارد چه سطحی در سنتور نوازی دارید. اگر بتوانید به درستی ارتباط عمیقی با مضراب بگیرید و طور استادانه روح خود را به این دو چوب انتقال بدهید. قول می‌دهم نتنها از سنتور نوازی لذت می‌برید، بلکه دیگران را مدهوش به نواختن خود خواهید کرد. تکنیک اجرای سرعتی فقط و فقط با استفاده ماهرانه از مضراب میسر است و تکنیک نوازندگی شما را چند سطح بالاتر می‌برد.
بیشتر بخوانید: مهر سنتور چیست؟
ویژگی های مضراب سنتور چیست؟
آیا می‌دانید جنس مضراب سنتور چیست؟ بله از چوب اما چه جنسی؟! در بیشتر مضراب‌ها از درخت‌هایی نظیر گردو، گلابی، ازگیل و … بکار می‌رود. بیشتر مضراب‌های موجود هم از گردو ساخته شده است. بیشتر سازندگان مضراب سعی می‌کنند از ابتدا تا انتهای چوب مضراب را یک رنگ در بیاورند تا چشم نوازنده خسته نشود. 3 بخش اجزای یک مضراب را تشکیل می‌دهد:
- به جهت آرگونومی مناسب، دُم مضراب حلقه ای تعبیه شده که انگشت در آن قرار گیرد
- ساق مضراب وصل کننده بین دم و سر مضراب است
- سر مضراب که نمد چسبیده است و کار ضربه زدن را بر عهده دارد
سازندگان به طوری مضراب را طراحی کرده‌اند که وقتی در دست نوازنده قرار گیرد راحت و سبک باشد. انحنای چوب مضراب آرگونومی مناسبی به دست می‌دهد تا نوازنده بتواند هنرمندانه هر نتی را بر روی سنتور پیاده کند. استفاده از یک مضراب خوب می‌تواند شما را ساعت‌ها مشغول نوازندگی کند بدون آنکه اندکی دست‌تان خسته شود.
چگونه از مضراب سنتور نگهداری کنیم؟
بیایید سعی کنیم تنبلی را برای همیشه کنار بزاریم! حداقل برای حفظ و مراقبت از وسایل خود به خصوص ابزاری شکننده مانند مضراب سنتور! اکثر ما وقتی کارمان با ساز تمام می‌شود، مضراب را کنار سنتور رها می‌کنیم. مشکلات در همین سهل انگاری‌ها شروع می‌شود. شکستگی، ترک برداشتن، نفوذ رطوبت و خرابی نمد از جمله مشکلاتی هستند که مضراب را تهدید می‌کنند. برای جلوگیری از خرابی مضراب چند نکته ساده را باید رعایت کنید که اگر آن ها را انجام دهید بی شک از هزینه پیشگیری خواهید کرد.
- حتما بعد از اتمام نوازندگی خود با سنتور، مضراب را در جعبه مخصوص (هارد کیس) قرار دهید.
- بهتر است برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به چوب مضراب، یک رطوبت گیر معمولی در هارد کیس بگذارید، زیرا رطوبت دشمن چوب است و سبب تاب برداشتن مضراب می‌شود.
- هر جفت مضراب فقط مخصوص یک جعبه است. چند مضراب را در آن قرار ندهید.
- به دلیل شکنندگی و حساس بودن چوب مضراب ها، دور از دسترس کودکان قرار دهید.
با رعایت موارد بالا اصلا نگران خرابی مضراب خود نباشید. در صورت بروز هرگونه مشکل می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید تا به خوبی مشاوره شوید. امیدوارم تا اینجای مقاله خسته نشده باشید! چون در ادامه به موضوع مهم یعنی شناخت انواع مضراب می‌پردازیم.
انواع مضراب و ویژگی آن ها
شناخت انواع مضراب برای یک هنرجو از اهمیت بسیاری برخوردار است. با استفاده از مضراب مناسب می توانید به خوبی شروع به نواختن ساز خود کنید. در بازار ایران از سه مضراب نمدی، اسفنجی و سخت استفاده می شود. این 3 نوع مضراب تفاوت فرکانسی در صدادهی را ایجاد می‌کنند که در قسمت بعدی آن ها را برسی می کنیم.
مضراب سر نمدی
اگر برای‌تان صدادهی و راحت ضربه زدن ملاک است از مضراب نمد دار استفاده کنید. اصابت هر ضربه نمد به سیم ساز سبب گسترش صدای گوش نواز سنتور شما خواهد شد. اکثر هنرجویان آماتور به بالا از مضراب نمد دار استفاده می کنند.
مضراب سر اسفنجی
انتخاب این مضراب را برای هنرجویان تازه کار پیشنهاد می‌کنیم. اسفنج به کار رفته در سر مضراب باعث می‌شود صدا گسترش زیادی پیدا نکند بخصوص اگر درحال تمرین نوازندگی هستید و می‌خواهید مزاحم اطرافیان نشوید! در کل این مضراب صدای لطیف و ملایمی به شما می‌دهد. توجه داشته باشید در ابتدا اسفنج باید نرم و فشرده شده باشد زیرا به مرور زمان عملکرد خود را از دست می دهند. حتی الامکان سعی کنید محکم با مضراب اسنفجی ضربه به سیم ساز نزنید.
مضراب سر سخت
استفاده از این مضراب در زمان‌های قدیم رواج بیشتری داشته و نوازندگان با تجربه و حرفه ای از این مضراب ها به دلیل پیدا کردن کوک سنتور استفاده می‌کردند. این مضراب برخلاف اسم اش از جنس نرمی برخوردار است و پوشش خاصی مانند مضراب اسنفجی یا نمدی ندارند. اصابت این جنس مضراب با سیم سنتور، صدای زنگ دار و بدون فیلتر از ساز را تولید می‌نماید. به همین خاطر نحوه کوک سنتور اهمیت بالایی خواهد داشت.
| نوع مضراب | کارایی |
| ✅ مضراب سر نمدی | راحتی در ضربه زدن، صدادهی خوب |
| ✅ مضراب سر اسفنجی | تولید صدای ملایم و آرام، مناسب تمرین کردن آهنگ |
| ✅ مضراب سر سخت | تولید بدون فیلتر صدا، صدا دهی بالا |
3 نکته مهم درباره مضراب سنتور
با رعایت این 3 نکته می‌توانید از مضراب به سادگی استفاده کنید:
- هرچقدر نمد بکار رفته در سر مضراب نازک تر باشد، صدا دهی مضراب بالاتر و تیز تر به گوش می رسد.
- استفاده از نمد ضخیم می تواند برای کم کردن صدای مضراب موثر باشد
- استفاده از اسفنج صدای مضراب را ملایم و آرام خواهد کرد
چگونگی انتخاب یک مضراب مناسب
طبق تجربه می‌توان گفت جنس چوب برای یک مضراب مهم است. زیرا عمر ماندگاری و عدم رطوبت پذیری مضراب در جنس چوب‌اش خلاصه می‌شود. مضرابی مناسب است که چوب بکار رفته در آن بافتی زیاد و فشرده داشته باشد. طراحی مضراب هم نکته دیگر ماجراست یعنی ظرافت، ایجاد انحنای مناسب و طول میانگین بین 23 تا 25 سانتی متر اهمیت بسزایی خواهد داشت. پیشنهاد می‌کنیم از مضراب نمد دار برای نواختن سنتور خود استفاده نمایید.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید سنتور
نتیجه گیری
به آخر این مطلب از سایت سنتور صادقی رسیدیم، سعی کردم در این مقاله به برسی این بپردازم که مضراب سنتور چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ در این قسمت می‌خواهم چکیده‌ای از مطلب برای شما عزیزان داشته باشم تا به صورت سریع نکات را مرور کنیم.
- کلمه مضراب به معنای ابزاری برای ضربه زدن است و سنتور بدون آن عملاً کاربردی ندارد.
- سه مدل مضراب نمدی، اسنفجی و سخت است که هرکدام صدادهی خاصی را در اثر اصابت به سیم تولید می کنند
- بهترین جنس مضراب از چوب گردو است.
- به دلیل حساس بودن مضراب، حتما پس از اتمام نوازندگی آن را در جعبه مخصوص خود قرار دهید.
در آخر اگر مطلب گفته شده برای‌تان مفید بوده خوشحال می‌شوم مقاله را با دیگر دوستان‌تان به اشتراک بگذارید همینطور پیشنهاد و هرگونه سوال خود را در خصوص به این مطالب بصورت کامنت به اطلاع برسانید.
مطلب خوبی بود بیشتر از جنبه تخصصی سنتور و ادوات اون رو مورد بررسی قرار بدید.
درود بر شما
بله حتما، سعی می کنیم محتوای های تخصصی در این حوزه هم بر روی سایت منتشر کنیم
سلام و درود . من تقاضا میکنم در معرفی مضراب ، به مضراب های طراحی شده و به ثبت رسیده استاد محسن حسینی هم بپردازید .واقعا بی نظیر و بسیار کاربردی هستند .هستند، سر مصراب های مورد اشاره به نحوی طراحی شده که خود من و بسیاری از اساتید بعد از بهره گیری از این مضراب ها دیگر تمایلی به استفاده از مضراب های قبلی نشان نداده ایم .🌹🙏